Κυριακή 31 Ιουλίου 2016

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΗΣ ΟΡΟΥΣ ΛΙΒΑΝΟΥ: "Ο ΚΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΟΧΕΙΑΝΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ"

Μία ιστορική φωτογραφία από το αρχείο του Αριστείδη Πανώτη
Από δεξιά ο μητροπολίτης Όρους Λιβάνου Γεώργιος, λίγο πιο πέρα ο μακαριστός Πατριάρχης Αλεξανδρείας
Παρθένιος και τέλος, ο θεολόγος Ιωάννης Ζηζιούλας, νυν Γέρων μητροπολίτης Περγάμου 

Κυκλοφόρησε τον περασμένο Απρίλιο (2016) από τις εκδόσεις του Σεμιναρίου του Αγίου Βλαδιμήρου στην Αμερική το βιβλίο του μητροπολίτη Όρους Λιβάνου Γεωργίου The Ways of Childhood. 
Πρόκειται για την αγγλική μετάφραση του μοναδικού λογοτεχνικού βιβλίου του μητροπολίτη, αρχικά γραμμένο στα αραβικά και δημοσιευμένο στη Βηρυτό το 1979. Έχει μεταφραστεί το 1997 στα γαλλικά και κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Le Cerf. Αυτό το βιβλίο χωρίς να αποτελεί την αυτοβιογραφία του μητροπολίτη Γεωργίου έχει πολλά στοιχεία από τη ζωή του, από τα παιδικά χρόνια και μέχρι τα νεανικά χρόνια στην αλλοδαπή. 
Πρωταγωνιστής του μυθιστορήματος δεν είναι ο ίδιος ο μητροπολίτης, αλλά το λογοτεχνικό προσωπείο που αποκαλείται στο βιβλίο ως “ο σύντροφός μου”.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου μας διηγείται ο αφηγητής μερικά βιογραφικά περιστατικά από τη ζωή του «συντρόφου» του, για να μας τοποθετήσει στο χωροχρόνο που συνέβαλε στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του, όπως αυτός θα αναπτυχθεί στο δεύτερο μέρος. Σ’ αυτό το μέρος, ο «σύντροφος» στέλνει στον αφηγητή μερικές επιστολές από τις οποίες μας δημοσιεύει αποσπάσματα για να μετάσχουμε κι εμείς στην κοινωνία της φιλίας, στην πρόσληψη των ιδεών του, και στη ζύμωση των ψυχών και καρδιών. Το βιβλίο κλείνει με ένα σύντομο επίλογο ο οποίος είναι ταυτόχρονα επίλογος και οριστικό τέλος μιας φάσης της φιλίας του αφηγητή με τον «σύντροφο», η οποία τώρα ξεπερνάει την επικοινωνία με λέξεις και περνάει στο επίπεδο όπου οι αναμνήσεις αποτελούν πηγή νοερής συνομιλίας. 
Χαρακτηριστικό της αγγλικής έκδοσης είναι ο θερμός έπαινος του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωάννου Ι’ στον μητροπολίτη Γεώργιο, ο οποίος δημοσιεύεται στο οπισθόφυλλο. Μεταξύ άλλων επισημαίνει ο Πατριάρχης ότι «ο George Khodr είναι περισσότερο από συγγραφέας και περισσότερο από λόγιος». Συνεχίζει λέγοντας: «Η Αντιοχειανή Εκκλησία είναι ευγνώμων σ’ αυτόν τον άνθρωπο». Και παρακάτω κλείνει αποκαλώντας τον μητροπολίτη Γεώργιο ως «τον κέδρο της Αντιοχειανής Εκκλησίας».
Δυστυχώς η Εκκλησία της Αντιόχειας δεν μπολιάστηκε θεολογικά από αυτόν τον "κέδρο" της. Ο άνθρωπος ο οποίος αφιέρωσε την ζωή του στην υπόθεση του διαλόγου - διαχριστιανικού και διαθρησκειακού -, ο οποίος συμμετείχε στην προετοιμασία της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου, αυτός ο οποίος έκανε τομές στην υπόθεση της μαρτυρίας της Ορθοδοξίας στο σύγχρονο κόσμο, δεν μπόρεσε τελικά να συμμετάσχει στην Αγία και Μεγάλη Σύνοδο που πραγματοποιήθηκε στην Κρήτη (Ιούνιος 2016), λόγω της απόφασης της Εκκλησίας του να απέχει.
Αξίζει να αναφερθεί το γεγονός ότι ο Ρουμάνος μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης Ioan Moga, σε πρόσφατη μελέτη του στο περιοδικό TEOLOGIA [anul XVI, nr. 4 (53), 2012], θεωρεί τρία πρόσωπα - κλειδιά για την ανάπτυξη του διαθρησκειακού διαλόγου στην εποχή μας: George Khodr, André Scrima and Anastasios Yannoulatos. 
Ο μητροπολίτης Όρους Λιβάνου Γεώργιος παρά το προχωρημένο της ηλικίας του, συνεχίζει να αρθρογραφεί τακτικά σε εφημερίδα του Λιβάνου, αποκαλύπτοντάς μας το πάντοτε σπινθηροβόλο βλέμμα του και την διορατική θεολογική ματιά του.
Π.Α.Α.

Η ΜΙΡΚΑ ΓΕΜΕΝΤΖΑΚΗ ΩΣ ..."ΦΕΥΓΟΥΣΑ ΚΟΡΗ"...


Του Π.Α. Ανδριόπουλου
«Ήτο πνοή, ίνδαλμα αφάνταστον, όνειρον επιπλέον εις το κύμα• ήτον νηρηίς, σειρήν, πλέουσα, ως πλέει ναυς μαγική, η ναυς των ονείρων...». 
Αυτούς τους στίχους του κυρ Αλέξανδρου θυμόμουν καθώς έβλεπα στην Πάτρα στο θέατρο «Λιθογραφείον», το Δεκέμβριο του 2005, την Ρηνιώ Κυριαζή να ερμηνεύει Παπαδιαμάντη με φόντο το διήγημα «Μια ψυχή». 
Η Μίρκα Γεμεντζάκη είχε στήσει την ονειρική «Φεύγουσα κόρη», στην οποία πρωταγωνιστούσε η πρωτοφανέρωτη σε μένα τότε Ρηνιώ Κυριαζή, η οποία έπλεκε τους ήχους του κλαρίνου με παραμύθια, νανουρίσματα και μοιρολόγια, για να μας διηγηθεί «κάτι υπόθεσες ψυχικές», που θα ‘λεγε κι ο Σολωμός. 
Η Ρηνιώ Κυριαζή, σκηνοθετημένη από τη Γεμεντζάκη – άφθαστη δασκάλα της φωνής – μας αποκάλυψε φύση μουσικού οργάνου. Η Γεμεντζάκη κατείχε την τέχνη να ανακαλύπτει μέσα στο κείμενο τις δεσπόζουσες μελωδίες, τις συνηχήσεις, τις διαφωνίες και να τις σωματοποιεί. Έτσι, η Κυριαζή μέλιζε, τόνιζε, σιωπούσε, στεκόταν, μ’ ένα ρυθμό …φευγάτο. Αληθινή «φεύγουσα κόρη»! 
Μια παράσταση – παρτιτούρα. Από δυο γυναίκες. Ικανές να πάνε την ψυχή μας «εις ύψος θείας αναβάσεως», όπου η ψυχή της Παναγίας – στην εικόνα της Κοιμήσεως – είναι παιδίσκη στα χέρια του Υιού Της! 
Και η Μίρκα Γεμεντζάκη έφυγε από αυτή την ζωή στις 2 Αυγούστου 2013. 
Γι’ αυτό και σήμερα, Κυριακή 31 Ιουλίου 2016 στις 8 το βράδυ, με αφορμή τα τρία χρόνια από την κοίμησή της, η εκπομπή «Από τέχνη σε τέχνη», στο Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 θα μεταδώσει σε επανάληψη συνέντευξη της διεθνούς φήμης σκηνοθέτριας, Μίρκας Γεμεντζάκη. 
Η εκπομπή έχει θέματα: α) «Τραγωδία, παράσταση "Τρωάδες" του Ευριπίδη, Παπαδιαμάντης, Τσαρούχης», β) «Η συνεργασία της Μίρκας Γεμεντζάκη με κορυφαίους σκηνοθέτες του κόσμου: Μπρούκ, Στάϊν, Γουίλσον, Μπέργκμαν, Βολανάκης», γ) «Το σύστημα υποκριτικής Γεμεντζάκη - Μέθοδος έρευνας της αναπνοής, της ουσίας της ανθρώπινης φωνής και του σώματος», δ) «Η ορθόδοξη πίστη, η σημασία των Μυστηρίων της Εκκλησίας στην ζωή του ανθρώπου και η πιστή τήρηση της τελετουργικής», ε) «Η αναγκαιότητα της γνώσης της Ορθόδοξης παράδοσης και λατρείας μέσα από το μάθημα των Θρησκευτικών» και στ) «Η χρησιμότητα της γνωριμίας με τις άλλες θρησκείες και πολιτισμούς και ο σεβασμός των έργων τέχνης, των μνημείων και των τόπων λατρείας».
Την εκπομπή επιμελείται και την παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος.

Παρασκευή 29 Ιουλίου 2016

ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ ΚΑΙ ΔΑΦΝΗ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ ΣΕ ΝΑΞΟ ΚΑΙ ΣΑΝΤΟΡΙΝΗ


Η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου και η Δάφνη Πανουργιά το Σαββατοκύριακο 6 και 7 Αυγούστου 2016, θα παρουσιάσουν ένα πρόγραμμα για σόλο πιάνο και τραγούδι με πιάνο, στη Νάξο και την Σαντορίνη, με τον γενικό τίτλο «Από τη Βενετία στη Βραζιλία με Όστρακα και Σκιές». 
Το Σάββατο 6 Αυγούστου, στις 9.30 το βράδυ, θα εμφανιστούν στο γνωστό Φεστιβάλ της Νάξου, που πραγματοποιείται στον Πύργο του Μπαζαίου, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, ενώ την Κυριακή 7 Αυγούστου πάλι στις 9.30 το βράδυ, θα πραγματοποιήσουν συναυλία στο Εργοστάσιο Τεχνών της Σαντορίνης (Παραλία Βλυχάδας). 
Το πρόγραμμα που θα παρουσιάσουν οι δύο ερμηνεύτριες περιλαμβάνει: στο πρώτο μέρος ένα μωσαϊκό από συνθέσεις των Pergolesi, Scarlatti, Schubert, Poulenc, Schumann, Villa Lobos, αλλά και τραγούδια της Joni Mitchell και του Βραζιλιάνου συνθέτη Luiz Bonfá. και στο δεύτερο μέρος αποσπάσματα από τα έργα «12+1 Όστρακα και Σκιές» και «Ορυκτά» της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου. 
Ακούμε στη συνέχεια τρία τραγούδια της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου κατά τον τρόπο του Μάνου Χατζιδάκι, με την Δάφνη Πανουργιά στο τραγούδι
Είναι από μία συναυλία της Ένωσης Ελλήνων Μουσουργών με τίτλο «Ο Μάνος Χατζιδάκις εμπνέει» στο θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στην Αθήνα, στις 23 Φεβρουαρίου 2016.
Με αφορμή την συμπλήρωση 90 χρόνων από τη γέννηση του μεγάλου Έλληνα δημιουργού, έξι Έλληνες συνθέτες παρουσίασαν έργα τους επηρεασμένα από τον Μάνο Χατζιδάκι και το έργο του.
Ανάμεσά τους η πιανίστρια και συνθέτρια Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, η οποία παρουσίασε τρία τραγούδια της με ερμηνεύτρια την Δάφνη Πανουργιά. 
Η Αλεξάνδρα Παπαστεφάνου, αναφέρει σχετικά με το έργο: «Η μελωδία, διαχρονική θεραπαινίδα της Μουσικής, υπήρξε στάση ζωής και γραφής για τον μελωδιστή Μάνο που με το αλάνθαστο μουσικό του ένστικτο δημιούργησε μια νέα Σχολή στο ελληνικό τραγούδι. Το αποψινό δικό μου αφιέρωμα «A la maniere de M.X. (Κατά τον τρόπο του Μάνου Χατζιδάκι) περιλαμβάνει τρία τραγούδια μου. Το πρώτο, “Η Σταχτοπούτα”, είναι ένα παλιό τραγούδι γραμμένο το 1998 πάνω σε δικούς μου στίχους και αφιερωμένο στον Μάνο Χατζιδάκι. Τα άλλα δύο, “Μπαλάντα για μια τοποθεσία ανύπαρκτη” και “Ένας σκληρός εραστής”, είναι πρόσφατες μελοποιήσεις δυο ποιημάτων του Μάνου από τη “Μυθολογία Δεύτερη” με σαφή, συνειδητή προτεραιότητα στη μελωδική γραφή και σεβασμό στο μουσικό ιδίωμα του Μάνου».

Πέμπτη 28 Ιουλίου 2016

Σχόλιο στο δοκίμιο "Περί βάθους" του Αλεξάντερ Πόουπ

Προσωπογραφία του Aλέξανδρου Πόουπ (1688-1744)

Ἕλενα Χατζόγλου 
Σχόλιο στὸ δοκίμιο Περὶ βάθους τοῦ Ἀλεξάντερ Πόουπ 
Τὸ δοκίμιο Περὶ βάθους τοῦ Ἀλεξάντερ Πόουπ ἀποτελεῖ μία ἐνδιαφέρουσα καυστικὴ περέμβαση στὴν κρατούσα ἀντίληψη γιὰ τὴ λειτουργία τῆς ποίησης καὶ τὸν τρόπο σύνθεσής της. Τὸ ἔργο στὸ σύνολό του συνιστᾶ μία παρωδία τῆς ἀνάλογης ὑφολογικῆς πραγματείας Περὶ ὕψους[1] τοῦ Διονυσίου Λογγίνου (1ος αἰ. μ. Χ.). Τὸ «βάθος», κατὰ τὸν Πόουπ, τοποθετεῖται στὸν ἀντίποδα τοῦ «ὕψους»· στὴν πραγματικότητα ὅμως καὶ τὰ δύο ἀποτελοῦν τὶς ὄψεις τοῦ ἰδίου νομίσματος. Ἐνῶ λοιπὸν τὸ ὕψος ἔχει ὡς γνώρισμα τὴν ἔξαρση, τὴν ἀνάταση καὶ ὑπεροχή, ἀπὸ πλευρᾶς τόσο μορφῆς ὅσο καὶ περιεχομένου, τὸ βάθος συνδέεται περισσότερο μὲ τὴ σοβαρότητα τῶν διανοημάτων καὶ τὴν ἀνάλογη ἔκφρασή τους. 
Εἰδικότερα, ἔχει ἐπικρατήσει νὰ θεωρεῖται ὡς γνώρισμα τοῦ βάθους ἡ ἐμβρίθεια καὶ ὁ ἐντυπωσιασμός, ὅμως συνήθως αὐτὰ ἀποτελοῦν περισσότερο μία ἐπιφανειακὴ προσέγγιση σὲ θέματα καὶ πρόσωπα παρὰ τὴν ἐμβάθυνση στὴν οὐσία τους. Στὸ συγκεκριμένο ἔργο στηλιτεύεται ἔμμεσα καὶ σατιρικὰ ἡ μεγαλοστομία καὶ ἡ σοβαροφάνεια ὡς χαρακτηριστικὰ τοῦ «ποιητικοῦ βάθους», ἐνῶ ἐπισημαίνεται ὅτι τὰ κύρια γνωρίσματα τῆς αὐθεντικῆς ποίησης εἶναι ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ «ἀθωότητα» καὶ σκοπός της νὰ τέρπει καὶ νὰ διδάσκει. Ὅμως, καθὼς αὐτὸ τὸ πρωταρχικὸ κίνητρο τῶν ποιητῶν ἐκφυλίζεται, ἐκπίπτει στὴν ἀνάγκη τους γιὰ ὄφελος καὶ γιὰ κέρδος. Καὶ ὅσο μεγαλύτερη εἶναι αὐτὴ ἡ ἀνάγκη, τόσο πιὸ ἐπιτηδευμένο καὶ ἐπίπλαστο γίνεται καὶ τὸ «βάθος». 
Φυσικά, ὅλα ὅσα μέσα στὸ ἔργο δίνονται ὡς «συνταγὲς» ἐπίτευξης τοῦ βαθυστόχαστου ὕφους, παρουσιάζονται εἰρωνικὰ καὶ ἐνῶ προτείνονται ὡς ἐνδεδειγμένα ὑφολογικὰ μέσα, μὲ παιγνιώδη σοβαρότητα ὑπονοεῖται ἡ ἀπαξίωσή τους. Πολὺ χαρακτηριστικὸ παράδειγμα εἰρωνείας εἶναι αὐτὸ ποὺ ἀφορᾶ τὶς διάφορες μορφὲς ὕφους: «ἡ σκοτεινότητα χαρίζει κάτι τὸ θαυμαστὸ καὶ προσδίδει μία σιβυλλικὴ μεγαλοπρέπεια σὲ λόγια ποὺ δὲν σημαίνουν ἀπολύτως τίποτα» (σ. 63). Ἐπίσης, συχνὰ τὰ εὐφυολογήματα ἀποδίδουν τὴν ἐπίπλαστη αἴσθηση τοῦ βάθους, καθὼς ἡ κενότητά τους εἶναι εὔκολο νὰ παραπλανήσει τὸν ἀποδέκτη. 
Τὸ ἀποκορύφωμα τῆς παρωδίας ὡς πρὸς τὴ σύνθεση ἑνὸς ποιήματος ἐμπεριέχεται στὴν παρακάτω ἀξιωματικὴ διατύπωση: «γιὰ τὴ σύνθεση ἑνὸς ποιήματος: εὔκολα τὸ γράφει ἕνας ἰδιοφυής, ἡ μεγάλη τέχνη ὅμως ἔγκειται στὸ νὰ τὸ γράφεις χωρὶς νὰ διαθέτεις καμία ἰδιοφυΐα» (σ. 83). 
Τὸ δοκίμιο αὐτὸ τοῦ Πόουπ ἀντικατοπτρίζει μία γενικευμένη στὴν ἀνθρώπινη κοινωνία νοοτροπία ἐπιφανειακότητας (ἀντὶ γιὰ οὐσιαστικὸ βάθος), ἡ ὁποία καλύπτει ποικίλες ἐκφάνσεις τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς καὶ ὄχι μόνο τὴν ποιητική. Μάλιστα διαθέτει διαχρονικότητα, καθὼς ἡ κενότητα λόγων καὶ ἤθους δὲν ἀποτελοῦσε φαινόμενο μόνο τῆς ἐποχῆς τοῦ συγγραφέα. Τὸ κείμενο «φωτογραφίζει» ἀνθρώπους προβεβλημένους μὲ τὴ βοήθεια τῆς δημαγωγίας, τοῦ κομπασμοῦ καὶ τῆς αὐθαίρετης νομῆς θέσεων καὶ ἐξουσίας. Σὲ πολλὲς ἐπαγγελματικὲς κατηγορίες ἀνεπαρκεῖς ἄνθρωποι «κρύβονται» πίσω ἀπὸ τὸ «βάθος» τῶν λόγων καὶ ἔργων τους. Καὶ πολλοὶ ἄλλοι ἐπίσης γοητεύονται ἀπὸ τὴ «ρηχότητα» τῶν ἐπαγγελιῶν, ἀπὸ τὰ στρεβλὰ ἀλλὰ βολικὰ κριτήρια καὶ ἀπὸ τὴν ἀναξιοκρατικὴ ἀνέλιξη. 
__________________________
[1] Ἀλεξάντερ Πόουπ, Περὶ βάθους. Μία πραγματεία τοῦ Μαρτίνους Σκρίμπλερους γιὰ τὴν τέχνη τῆς βύθισης στὴν ποίηση, μετάφραση: Θοδωρῆς Δρίτσας, Κώστας Σπαθαράκης,ἐπίμετρο: Ἀγγέλα Γιώτη, ἐκδ. Ἀντίποδες, Ἀθήνα 2015.

Τετάρτη 27 Ιουλίου 2016

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΕΡΕΑ ΣΤΗΝ ΝΟΡΜΑΝΔΙΑ


Απόψε, Τετάρτη 27 Ιουλίου 2016, στις 9 το βράδυ στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του PLP (Peloponnese/Πελοπόννησος) του περιφερειακού τηλεοπτικού σταθμού της Πάτρας και του νομού Αχαΐας, συνομίλησα με τον δημοσιογράφο Δημήτρη Αβραμίδη για το φαινόμενο του θρησκευτικού φανατισμού, με αφορμή την φρικιαστική δολοφονία του μάρτυρα ιερέα Jacques Hamel, κοντά στην πόλη Ρουέν στη Νορμανδία. 
Είναι πολλά που μπορεί να πει κανείς για όλη αυτή την ιστορία του θρησκευτικού φανατισμού, που αναδύθηκε δυναμικά στις μέρες μας λόγω ISIS. 
Αυτά που κατέθεσα στη σύντομη συζήτηση ως σκέψεις, δεν είναι άλλα από εκείνα που ανέπτυξε ο μακαριστός Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Μελίτων (1913-1989), την 18η Δεκεμβρίου του 1977, σε ομιλία που εξεφώνησε στον Καθεδρικό Ναό των Αθηνών την υπό τον τίτλο: «Αναρχία, Τρομοκρατία, Αεροπειρατεία και η Εκκλησία». Διαχρονική και επίκαιρη. 
Παραθέτω ένα μόνο χαρακτηριστικό απόσπασμα, επιφυλασσόμενος για την πλήρη δημοσίευσή της:
"Η πιο εύκολη φυγή από το πρόβλημα είναι να επιρρίψουμε όλες τις ευθύνες και όλες τις κατάρες στους αναρχικούς, τρομοκράτες και τους αεροπειρατές. Και η πιο πρακτική αντιμετώπιση της δυναμικής αυτής βίας είναι η με κάθε τρόπο οργάνωση μίας εξ ίσου και πλέον δυναμικής αντιβίας. Και εδώ τίθεται το ερώτημα. Και τίθεται παγκόσμια. Είναι αυτή λύσις; Η απάντηση στο ερώτημα, όχι προσωπική δική μου, αλλά από αυτά τα πράγματα και από την κρίση υπευθύνων και ενός μέρους της διεθνούς γνώμης, είναι όχι. 
Όταν κατηγορήθηκε η Γαλλία, ότι δεν λαμβάνει δραστήρια αντίμετρα σ’ αυτού του είδους την βία, ο Γάλλος Υπουργός της Δικαιοσύνης προέβη σε μια χαρακτηριστική βαρυσήμαντη δήλωση και είπε, ότι δεν νομίζει πως με την αντιβία το πρόβλημα της βίας λύεται. Στο ίδιο περίπου αποτέλεσμα κατέληξε τελευταία μία έρευνα του συνεργάτη της «Guardian» ανάμεσα στην κοινή γνώμη της Δυτικής Γερμανίας, που δεικνύει ότι ναι μεν υπάρχει σ’ αυτή την κοινή γνώμη κάποια ικανοποίηση από τα δυναμικά αντίμετρα της πολιτείας, αλλ’ όμως όχι ψυχική ηρεμία. Και καταλήγει η έρευνα στην αποκαλυπτική διαπίστωση, ότι η κοινή γνώμη φρονεί πως πρέπει αυτό το φοβερό πρόβλημα να εξετασθεί με ενδοσκόπηση και με αναζήτηση ευθυνών… 
Οι αναρχικοί, οι τρομοκράτες και οι αεροπειρατές είναι οι μόνοι υπεύθυνοι αυτού του Παγκόσμιου φαινομένου της βίας; Σας λέω όχι. Εμείς όλοι είμεθα οι συνυπεύθυνοι. Σε βαθύτερη ανάλυση είναι υπεύθυνος ο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τεχνολογικός και ευδαιμονιστικός πολιτισμός μας."
Π.Α.Α.

Τρίτη 26 Ιουλίου 2016

ΚΥΡΙΛΛΟΣ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ: Ο ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΥ ΦΑΝΑΤΙΣΜΟΥ ΤΟΝ ...ΚΑΤΑΓΓΕΛΛΕΙ!


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Η δημοσιογράφος Κρίστυ Κουνινιώτη πήρε μία συνέντευξη από τον Αρχιμανδρίτη της Μητροπόλεως Πατρών Κύριλλο Κωστόπουλο, η οποία δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ την Κυριακή 24 Ιουλίου 2016, και αναρτήθηκε και στην ιστοσελίδα της εφημερίδας. 
Είναι προφανές ότι η κα Κουνινιώτη είναι ανυποψίαστη για το ποιον έχει απέναντί της. Αν συμβαίνει το αντίθετο, τότε είναι υπόλογη για παραπληροφόρηση των αναγνωστών της. 
Υποβάλλει στον αρχιμ. Κύριλλο Κωστόπουλο την ακόλουθη ερώτηση: 
Η αλήθεια είναι ο καταλύτης της βίας», διαβάζουμε στο βιβλίο σας. Ο φανατισμός, ωστόσο, βρίσκει χώρο να διεισδύει στην Ορθόδοξη Εκκλησία, ενίοτε. Γιατί να προβάλλεται ο Θεός ως τιμωρός; 
Και ο συνεντευξιαζόμενος απαντά: 
Είναι αποδεδειγμένο ότι ο φανατισμός παράγεται από αίτια ιστορικά, παθολογικά, ψυχοπαθολογικά και κυρίως από φοβερό κρυφό εγωισμό. Είναι επίσης παραδεκτό ότι η Ορθόδοξη Θεολογία και Εκκλησία ουδέποτε αποδέχθηκε το φαινόμενο του φανατισμού. Ο φανατισμός δεν βρίσκει αιτία υπάρξεως σε όποιον παραμένει στον χώρο της αλήθειας. Αρα η εμμονή στην αλήθεια δεν είναι φανατισμός. 
Απάντηση – ανέκδοτο! Ο Κύριλλος Κωστόπουλος είναι ο ορισμός του φανατισμού και δη του θρησκευτικού και έρχεται τώρα να τον …καταγγείλει (sic)! 
Είναι ο άνθρωπος ο οποίος ταυτίζει την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία με την αίρεση – δεν το έχει ακούσει αυτό η κα Κουνινιώτη; - στο όνομα ακριβώς της «εμμονής στην αλήθεια», την οποία θεωρεί ότι αυτός μόνος κατέχει, αφού η Ορθόδοξη Εκκλησία έχει εγκαινιάσει δεκαετίες τώρα τον διάλογο με τους Ρωμαιοκαθολικούς. 
Έτσι, ο εν λόγω κληρικός δημιούργησε το γνωστό επεισόδιο με Καθολικούς χριστιανούς στην Μονή Μπάλα το Πάσχα του 2007, αποκάλεσε τον παραιτηθέντα πάπα Βενέδικτο «ομοφυλόφιλο», άφησε να εννοηθεί ότι και ο μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος ήταν ομοφυλόφιλος αφού χειροτονούσε «τοιούτους», αλλά και στις μέρες μας αποδύθηκε σε έναν «αγώνα» εναντίον της συγκλήσεως της Αγίας και Μεγάλης Συνόδου της Ορθοδοξίας, δημοσιεύοντας σχετικά κείμενα στο διαδίκτυο, τα οποία μάλιστα εξέδωσε και σε ειδικό τεύχος. 
Ας διαβάσει η κα Κουνινιώτη μερικές σελίδες από το τελευταίο αυτό «πόνημα» του Κύριλλου Κωστόπουλου και μετά ας του επανεκφράσει το περί φανατισμού ερώτημα. Ο αρχιμανδρίτης στρέφεται εναντίον του Οικουμενικού Πατριάρχου και άλλων ιεραρχών της Ορθοδοξίας, στο όνομα της δικής του «εμμονής στην αλήθεια». 
Με βάση το άρθρο 22 του κειμένου «ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΛΟΙΠΟΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΟΝ ΚΟΣΜΟΝ», το οποίο εγκρίθηκε από την Αγία και Μεγάλη Σύνοδο και το υπέγραψε και η Εκκλησία της Ελλάδος στην οποία ανήκει ο κληρικός Κύριλλος Κωστόπουλος, η γενικώς απαράδεκτη και φανατική στάση του καταδικάζεται απερίφραστα. Παραθέτω το σχετικό άρθρο: 
"Ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία θεωρεῖ καταδικαστέαν πᾶσαν διάσπασιν τῆς ἑνότητος τῆς Ἐκκλησίας, ὑπό ἀτόμων ἤ ὁμάδων, ἐπί προφάσει τηρήσεως ἤ δῆθεν προασπίσεως τῆς γνησίας Ὀρθοδοξίας. Ὡς μαρτυρεῖ ἡ ὅλη ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ἡ διατήρησις τῆς γνησίας ὀρθοδόξου πίστεως διασφαλίζεται μόνον διά τοῦ συνοδικοῦ συστήματος, τό ὁποῖον ἀνέκαθεν ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ ἀπετέλει τήν ἀνωτάτην αὐθεντίαν ἐπί θεμάτων πίστεως καί κανονικῶν διατάξεων (κανών 6 τῆς Β’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου)."
Ο κληρικός Κύριλλος Κωστόπουλος μπορεί να παραπλανά την κάθε κα Κουνινιώτη, αλλά όχι όσους γνωρίζουν τον βίο και την πολιτεία του, που δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας φανατισμός στον κύβο, με …μπόλικο παρασκήνιο.

Δευτέρα 25 Ιουλίου 2016

ΣΧΕΣΕΙΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΣΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΕΛΛΑΔΑ ΣΤΟ "ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ" ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΟΝΙΔΑΡΗ


«ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ». ΕΠΙΚΑΙΡΟΠΟΙΗΜΕΝΗ (Γ΄) ΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ ΤΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΟΥ κ. ΙΩΑΝΝΗ Μ. ΚΟΝΙΔΑΡΗ 
ΕΝΑ ΠΟΛΥΤΙΜΟ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΒΟΗΘΗΜΑ, ΑΝΑΦΟΡΙΚΩΣ ΜΕ ΤΙΣ ΕΝΝΟΜΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑ, ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟ ΜΕ ΤΗ ΝΕΩΤΕΡΗ ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ 

Του Χάρη Ανδρεόπουλου * 
Ο καθηγητής κ. Ιωάννης Μ. Κονιδάρης δεν χρειάζεται ιδιαίτερες συστάσεις καθώς είναι πολύ γνωστός όχι μόνο στον πανεπιστημιακό χώρο και ιδιαίτερα αυτόν της νομικής επιστήμης, αλλά και στο ευρύ κοινό χάρις στις συχνές, δημόσιες αρθογραφικές του παρεμβάσεις, κυρίως από των στηλών της εφημερίδος «Το Βήμα», της οποίας τυγχάνει τακτικός συνεργάτης. Πρόκειται για τον ακαδημαϊκό δάσκαλο ο οποίος με το πλούσιο επιστημονικό του έργο στη Νομική Σχολή του Eθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ) και τη συμμετοχή του στο δημόσιο διάλογο επί θεμάτων τα οποία εν γένει άπτονται των σχέσεων της Πολιτείας με την Εκκλησία και επί το ειδικότερον ρυθμίζουν τις έννομες σχέσεις της Εκκλησίας στην ελληνική επικράτεια, έχει συμβάλει τα μέγιστα στην ανάπτυξη του ιδιαιτέρου περί των εν λόγω θεμάτων κλάδου της νομικής επιστήμης και συγκεκριμένα αυτού του Εκκλησιαστικού Δικαίου στο αντικείμενο του οποίου υπάγεται η εξέταση του δικαίου που διέπει τις σχέσεις της Πολιτείας και των θρησκευτικών κοινοτήτων, γενικώς, ιδίως δε της Πολιτείας και της επικρατούσης Ορθοδόξου Εκκλησίας της Ελλάδος. Ο ίδιος είναι και ο συγγραφέας του «Εγχειριδίου Εκκλησιαστικού Δικαίου», βιβλίου που είναι καθιερωμένο στον επιστημονικό χώρο ως βοήθημα των φοιτητών της Νομικής Σχολής του ΕΚΠΑ και κατατοπιστικό βοήθημα, γενικώς, για τους νομικούς τόσο της θεωρίας, όσο και της πράξεως, αλλά και τους θεολόγους που εξειδικεύονται σε νομοκανονικά ζητήματα, όπου το Κανονικό Δίκαιο συναντά το Εκκλησιαστικό και συμπορεύονται άλλοτε αρμονικά και άλλοτε με δυσχέρειες. 
Το βιβλίο αυτό του Καθηγητού κ. Κονιδάρη, το από μακρού – από 16ετίας (Α΄ έκδοση 2000, Β΄ έκδοση 2011) - καθιερωμένο ως «Εγχειρίδιο» στον επιστημονικό χώρο του Εκκλησιαστικού Δικαίου, προσφάτως εκυκλοφόρησε στην νέα του έκδοση. Η νέα αυτή (Γ΄) έκδοση – και πάλι από τις «Εκδόσεις Σάκκουλα» (http://www.sakkoulas.gr) - κατέστη επιβεβλημένη λόγω των πολλών νομοθετικών τροποποιήσεων που επήλθαν στη ύλη του κλάδου, μετά την έκδοση μάλιστα και του Ν. 4301/2014 με αντικείμενο την οργάνωση της νομικής μορφής των θρησκευτικών κοινοτήτων και των ενώσεών τους στην Ελλάδα, αλλά και εκ της θεσμοθετήσεως πληθώρας νέων Κανονισμών από την Εκκλησία της Ελλάδος, που τροποποιούν καίρια τμήματα του δικαίου της. Συνέπεια όλων αυτών ήταν να καταστεί αναγκαία η νέα (Γ΄) έκδοση του «Εγχειριδίου», με την ευκαιρία δε αυτή η ενημέρωσή του με τη νεώτερη νομολογία και ο εμπλουτισμός του με τη νεώτερη βιβλιογραφία. Προϋπόθεση της νέας συνολικής επεξεργασίας του «Εγχειριδίου» ήταν η ενημέρωση δύο ετέρων βασικών βοηθημάτων – έργων, επίσης, του καθηγητού κ. Κονιδάρη - στα οποία έχει συγκεντρωθεί κωδικοποιημένο το σύνολο των βασικών πηγών που αφορούν στο εκκλησιαστικό δίκαιο στην ελληνική επικράτεια. Προηγήθηκε, λοιπόν, η επανέκδοση τόσο των «Κανονισμών της Εκκλησίας της Ελλάδος» (Β΄ έκδ., 2015) όσο και των «Θεμελιωδών διατάξεων σχέσεων Κράτους και Θρησκευμάτων» (Γ΄ εκδ., 2016) που προλείαναν το έδαφος για την νέα (τρίτη) έκδοση του «Εγχειριδίου», η οποία πραγματοποιήθηκε με την συνεργασία του παλαιού μαθητού του συγγραφέα, ήδη δικηγόρου και διδάκτορος (PhD) Νομικής κ. Βασιλείου Μάρκου. 
Στο «Εγχειρίδιο» αναλύονται με πληρότητα, σαφήνεια και ακρίβεια όλες οι πτυχές του Εκκλησιαστικού Δικαίου, με ένθετες παραπομπές στη νεώτερη νομολογία. Συγκεκριμένα, στην Εισαγωγή εξετάζονται με κάθε δυνατή συντομία, η έννοια, το αντικείμενο και η φύση του Εκκλησιαστικού Δικαίου, οι πηγές και η ερμηνεία του. Στο Μέρος Α΄ του έργου αναλύεται η θρησκευτική ελευθερία, το περιεχόμενό της και οι φραγμοί στην άσκηση της λατρείας. Στο αυτό Μέρος αναλύεται, επίσης, και ο νεαρός Ν. 4301/2014 που αφορά στη ρύθμιση σειράς θεμάτων που αφορούν στη νομική οργάνωση των εν Ελλάδι θρησκευτικών κοινοτήτων πέραν εκείνων που έχουν οργανωθεί με ειδικές νομοθετικές διατάξεις ως ΝΠΔΔ. Το Μέρος Β΄ αφιερώνεται στην εξέταση των σχέσεων Πολιτείας και Εκκλησίας. Μετά από μια σύντομη έρευνα των επί μέρους συστημάτων σχέσεων, εξετάζονται διεξοδικώς οι σχέσεις Πολιτείας και Εκκλησίας στη νεώτερη Ελλάδα τόσο ιστορικώς όσο και δογματικώς υπό το ισχύον Σύνταγμα. Στη συνέχεια η ύλη του Δικαίου της Εκκλησίας της Ελλάδος διαρθρώνεται σε τέσσερα μέρη, τα οποία αναφέρονται αντιστοίχως: το Μέρος Γ΄ στην οργάνωση της Εκκλησίας, με ενημέρωση επί προσφάτων νομοθετημάτων (Ν. 4301/2014, αρθ. 44 και Ν. 4386/2016, αρθ. 55) που αφορούν σε θέματα ιδιαίτερης νομοκανονικής σημασίας, όπως π.χ. η κατάργηση των τεσσάρων μη πληρωθεισών Μητροπόλεων (Νέων Λιοσίων, Φαρσάλων και Δομοκού, Αμαλιάδος, Μεγαλοπόλεως) και της μίας (Αγιάς και Συκουρίου) της οποίας ο Μητροπολίτης απεβίωσε, εκ των επτά, συνολικώς, αμφισβητουμένης κανονικότητος «προσωρινών και προσωποπαγών» Μητροπόλεων που είχαν ιδρυθεί βάσει του Ν. 1951/1991 (αρθ. 12) στο πλαίσιο της προσπάθειας επιλύσεως του προβλήματος των λεγομένων «ιερωνυμικών» Αρχιερέων που είχαν δικαιωθεί στο Σ.τ.Ε. και η παράλληλη διατήρηση, ως μονίμων, των δύο λοιπών «προσωρινών και προσωποπαγών» Μητροπόλεων (Γουμενίσσης, Αξιουπόλεως και Πολυκάστρου και Σταγών και Μετεώρων) τις οποίες ποιμαίνουν μέχρι σήμερα αρχιερείς της ειδικής αυτής ρυθμίσεως του Ν. 1951/91. Το Μέρος Δ΄ του βιβλίου αναφέρεται στη διοίκηση της Εκκλησίας, την ιδιαίτερη νομική μεταχείριση κληρικών και μοναχών. Περιλαμβάνει, επίσης, εκτεταμένες αναφορές και νομικές αναλύσεις στα θέματα ταφής, καύσεως και αποτεφρώσεως νεκρών που εισάγουν οι νέοι Ν. 4277/2014 (αρθ. 48) και Ν. 4368/2016 (αρθ. 19 και 92). Το Μέρος Ε΄ ασχολείται με το εκκλησιαστικό ποινικό δίκαιο (εκκλησιαστικά αδικήματα, επιβαλλόμενες ποινές, κ.λ.π.) και το Μέρος ΣΤ΄ με τα εκκλησιαστικά δικαστήρια και τη δικονομία. Τέλος, σε Παράρτημα εξετάζονται συνοπτικώς τα ιδιαίτερα εκκλησιαστικά καθεστώτα στην ελληνική επικράτεια, δηλαδή η Εκκλησία της Κρήτης (με παράθεση των ρυθμίσεων που εισάγουν στη διοίκησή της οι νέοι Ν. 4301 και 4310/2014), το ΄Αγιον Όρος και οι εκκλησιαστικές επαρχίες της Δωδεκανήσου. Το έργο ολοκληρώνεται με αναλυτική παράθεση βιβλιογραφίας και αρθρογραφίας, η οποία χωρίζεται σε τρία μέρη, το πρώτο με τα γενικά έργα (Ι), το δεύτερο με μονογραφίες - μελέτες - άρθρα (ΙΙ) και το τρίτο με τις πηγές και τα χρηστικά βοηθήματα (ΙΙΙ). 
Η νέα αυτή έκδοση δεν σκοπεύει μόνο να αποτελέσει το πιο ενημερωμένο και εύληπτο πανεπιστημιακό εγχειρίδιο για φοιτητές της νομικών και θεολογικών Τμημάτων των Πανεπιστημίων, σ΄ ότι αφορά στον κλάδο του Εκκλησιαστικού Δικαίου, αλλά να βοηθήσει τόσο τον νομικό της πράξεως, τον δικηγόρο και τον δικαστή, αλλά και τον θεολόγο του κανονικού δικαίου ή της εκκλησιαστικής ιστορίας να προσεγγίσουν με εγκυρότητα τα ζητήματα που τους απασχολούν, όσο και κάθε ενδιαφερόμενο να κατατοπιστεί στα εκκλησιαστικά θέματα με την ευρύτατη του όρου έννοια. 
* Ο Χάρης Ανδρεόπουλος (xaan@theo.auth.gr) είναι καθηγητής Θρησκευτικών (ΠΕ01) στη Β/θμια Εκπαίδευση, διδάκτωρ (PhD) Εκκλησιαστικής Ιστορίας του ΑΠΘ, μέλος της Εταιρείας Εκκλησιαστικού και Κανονικού Δικαίου.

"ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΕΣΧΑΤΩΝ" - ΤΟ ΝΕΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ


ΣΤΑΥΡΟΥ ΓΙΑΓΚΑΖΟΓΛΟΥ, Κοινωνία εσχάτων, Δοκίμια εσχατολογικής οντολογίας, Σειρά Ιδιόμελα της Ινδίκτου, εκδ. Ίνδικτος, Αθήνα 2016, σελ. 344. (ISBN 978-960-518-382-0) 
Το ζήτημα της ιστορίας και της εσχατολογίας βρέθηκε στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής θεολογικής σκέψης του 20ου αιώνα ως μια γόνιμη βάση για την υπέρβαση μιας αφηρημένης μεταφυσικής εκδοχής του χριστιανισμού. Η αποκατάσταση του ιστορικού χαρακτήρα της χριστιανικής θεολογίας και η προβολή μιας θεολογικής θεώρησης της ιστορίας αποτέλεσαν βασικές πτυχές της σύγχρονης θεολογικής προοπτικής. Η ιδέα του γραμμικού χρόνου και της ιστορίας έχει προέλθει από τη βιβλική παράδοση. Ο κόσμος είναι η δημιουργία του Θεού που κτίσθηκε για να οδηγηθεί μέσω του ανθρώπου στην έσχατη τελείωση. Η πορεία του συνιστά μοναδική και ανεπανάληπτη κίνηση, η οποία κατευθύνεται προς ένα τέλος. Τα γεγονότα της ιστορίας δεν είναι ποτέ αντικειμενικά φαινόμενα, αλλά πράγματα που επιζητούν ερμηνεία, γιατί εμπεριέχουν νόημα και συνιστούν έκφραση προσωπικής δράσης και ελευθερίας. 
Το βιβλίο αυτό εκκινεί από την αντινομική θεώρηση ότι η Εκκλησία δεν είναι απλώς μια συμβατική κατάσταση της ιστορίας όσο μια κοινότητα που, ενώ ριζώνει στην ιστορία, ζει και πορεύεται με την προσδοκία αλλά και την πρόγευση των εσχάτων της βασιλείας. Προϊόντος του χρόνου, ο εσχατολογικός αυτός ορίζοντας λησμονήθηκε στην πράξη ή και μεταμορφώθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε στις μέρες μας σχεδόν εξαφανίσθηκε ή απλώς αναφέρεται ως τελευταίο κεφάλαιο της χριστιανικής δογματικής. 


Η έκλειψη της εσχατολογίας φαίνεται να έθρεψε ποικίλους μεσσιανισμούς της ιστορίας, από την χριστιανική πολιτεία ως τα ποικίλα ιδεολογικά σχήματα του 20ου αιώνα. Από μια σκοπιά, ολόκληρη η πορεία του δυτικού πολιτισμού μοιάζει να είναι ένας παρανοημένος και εγκόσμιος εσχατολογισμός δίχως πλέον χριστιανικό νόημα και σκοπό. Ενώ η ιδέα της προόδου και της ιστορικότητας του ανθρώπου εισήχθη δυναμικά στη δυτική σκέψη και φιλοσοφία με τη βιβλική παράδοση του Χριστιανισμού, η νεωτερικότητα, αντιδρώντας στις ιεροκρατικές δομές του μεσαιωνικού χριστιανισμού, προχώρησε σε ένα πρόγραμμα εκκοσμικευμένης εσχατολογίας, θεμελιώνοντας την ιστορία και την αυθυπερβατική διάσταση του ανθρώπου σε μια μηδενιστική νοηματοδότηση. Εν τέλει, η μετανεωτερική κατάσταση δεν κήρυξε μονάχα το τέλος των μεγάλων αφηγήσεων της φιλοσοφικής και θεολογικής παράδοσης, αλλά και το τέλος της ιστορίας. Στην εποχή της μαζικής δημοκρατίας, η πανουργία της ιστορίας τείνει να ακυρώσει το περιεχόμενό της ως περιπέτειας του ανθρώπου στο γίγνεσθαι και να γίνει η αδιαφάνεια και η αδράνεια των τεχνητών κατασκευών, να γίνει ιστορία του κυβερνο-ανθρώπου, της τεχνητής νοημοσύνης και της βιοτεχνολογίας. 
Η εποχή μας γίνεται ολοένα και περισσότερο εποχή της αβεβαιότητας, της σύγχυσης, της απελπισίας και, κυρίως, του μηδενισμού, ο οποίος προβάλλει ως η νέα οντολογία που κινεί τον μετανεωτερικό μας κόσμο. Αλλά ο προορισμός του ανθρώπινου πολιτισμού δεν είναι άσχετος από τον τελικό προορισμό του ανθρώπου. Η ιστορία δεν είναι το «πανδοχείο» όπου παίζεται το δράμα της ανθρώπινης μοίρας, αλλά έχει νόημα μόνον, επειδή πρόκειται να φθάσει σε ένα τέλος. Διαφορετικά, η ατελεύτητη πρόοδος δεν έχει κανένα νόημα. Στην εποχή μας δεν χρειαζόμαστε μια εκκοσμικευμένη εσχατολογία αλλά μια νέα φιλοσοφία της ιστορίας, την οποία μπορεί να εμπνεύσει μια αυθεντικά εσχατολογική θεολογία της ιστορίας. Όταν η ιστορία και η ζωή του ανθρώπου φωτίζονται από την προοπτική των εσχάτων και του τέλους, η υπέρβαση της διαλεκτικής ανθρώπου, κόσμου και ιστορίας, ελευθερίας και αναγκαιότητας δεν θα αποβαίνει τραγική ουτοπία και αυταπάτη.

Κυριακή 24 Ιουλίου 2016

ΜΙΧΑΗΛ ΜΑΡΜΑΡΙΝΟΣ: Ο ΣΚΗΝΟΘΕΤΗΣ ΤΩΝ ΒΙΩΝ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Όταν είδα την παράσταση Βίοι (ζωές) Αγίων του Μιχαήλ Μαρμαρινού, στο θέατρο «Θησείον», πριν εφτά χρόνια, σκεφτόμουν ότι η ουσία της παράστασης ήταν ακριβώς αυτή: «Πρέπει να πιστεύεις βαθειά στην ύπαρξη του άλλου για να τον συναντήσεις». 
Κι αυτή η παράσταση δεν θα είχε πραγματοποιηθεί χωρίς τη συνάντηση με το έργο του Νίκου Γαβριήλ Πεντζίκη. 
Μετά την παράσταση κατάλαβα ότι ο Μαρμαρινός συνάντησε ουσιαστικά τον Πεντζίκη μέσα από την «Αρχιτεκτονική της σκόρπιας ζωής» του. Και μοιραία …έπεσε στον Συναξαριστή, την μόνιμη και καθημερινή ενασχόληση του Πεντζίκη από το 1967 ίσαμε την κοίμησή του (1993). 
Ο Πεντζίκης μου δίδαξε – και κατά πως φαίνεται και στον Μαρμαρινό – την αξία του Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, που τον αντέγραφε, τον ζωγράφιζε, τον επεξεργαζόταν ψηφαριθμητικά. Ούτε παπάς, ούτε δεσπότης, ούτε άλλος τις των εκκλησιαστικών μάς αποκάλυψε τον θησαυρό του Συναξαριστή, με τρόπο πρωτόφαντο και διεισδυτικό. Έτσι, και ο Μαρμαρινός, γοητεύτηκε – τουλάχιστον – απ΄ όσα ο μακαρίτης κυρ Νίκος Γαβριήλ Πεντζίκης με πάθος επισήμαινε στον Συναξαριστή, κι ανέβασε τους Βίους των Αγίων. Μια θεατρική παράσταση για το Εγώ και τη Συνάντηση του Άλλου. 
Ο Μαρμαρινός αφηγήθηκε μ’ ένα δικό του τρόπο τους Βίους των Αγίων: ψιθυριστά, κραυγάζοντας, με σπαραγμό, με ιλαρότητα, με ενέργεια που σε κατακυριεύει. 
Πρώτα πρώτα θεωρώ ότι και μόνο η ενασχόληση μ’ ένα τέτοιο θέμα, από έναν «κοσμικό» σκηνοθέτη, που το δίνει στο κοινό με απόλυτα σύγχρονο και συγχρονισμένο τρόπο, είναι άκρως σημαντικό γεγονός. 
Εμένα μου άρεσε πολύ η σκηνοθετική ματιά του Μαρμαρινού, γιατί χρησιμοποιεί σοφά και μετ’ επιστήμης τις παύσεις, τις σιωπές, τις αντιστίξεις, τις εκρήξεις του λόγου. Η λιτή σκηνοθετική γραμμή του είναι επίσης κάτι που με εκφράζει, αφού ο λόγος προέχει. 
Οι Βίοι Αγίων του Μαρμαρινού ήταν μια παράσταση βασισμένη στη μνήμη, όπως την εννοούσε ο Πεντζίκης. Αντιγραφικά. Οι μνήμες επουράνιοι ποταμοί! Αρδεύουν φυσικά το σήμερα και μας καλούν να σταθούμε μπροστά σε ένα γεγονός και να το κοιτάξουμε. Η κλήση αυτή είναι πρόκληση. Για να πούμε εντέλει στον άλλο: «Δεν υπάρχει εγώ αν δεν υπάρχεις εσύ». 


Αυτόν τον θεολόγο του θεάτρου και διεθνούς φήμης σκηνοθέτη, τον Μιχαήλ Μαρμαρινό, θα έχουμε την δυνατότητα να τον ακούσουμε να μιλάει στο Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 για τη μυσταγωγία, την ιεροτελεστία και την κάθαρση - λύτρωση του Θεάτρου, στην εκπομπή «Από τέχνη σε τέχνη», που επιμελείται και παρουσιάζει ο ιερέας και σκηνοθέτης π. Πέτρος Μινώπετρος. 
Σήμερα, Κυριακή 24 Ιουλίου 2016, στις 8 το βράδυ, με αφορμή το ανέβασμα στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, της κωμωδίας «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, σε παραγωγή του Εθνικού Θεάτρου και σε σκηνοθεσία Μιχαήλ Μαρμαρινού, το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας θα μεταδώσει σε επανάληψη εκπομπή με καλεσμένο τον σκηνοθέτη, ηθοποιό και Αναπληρωτή Καθηγητή της Σχολής Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, Μιχαήλ Μαρμαρινό. 
Η εκπομπή διερευνά τα θέματα: α) «Η αρχαία θεατρική παράδοση: τραγωδία και κωμωδία, το Ιαπωνικό θέατρο NO, το Κορεατικό θέατρο και το Ζεν», β) «Ορθόδοξη παράδοση και πνευματικότητα: Θεία Λειτουργία, αγιότητα και το ασκητικό ήθος της Εκκλησίας» και γ) «Η απομυθοποίηση της κομμουνιστικής ουτοπίας όπως αυτή βιώνεται στο Πολωνικό θέατρο (Βάιντα, Γκροτόφσκι, Κάντορ, Λούπα) και στο Ρωσικό θέατρο (Ο Ανατόλι Βασίλιεφ και το Άγιον Όρος)».

Σάββατο 23 Ιουλίου 2016

"ΕΝΑΣ ΓΕΡΟΣ" ΤΟΥ ΚΑΒΑΦΗ ΣΕ ΜΕΛΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΟΝΥΣΗ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ ΚΑΙ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΔΑΦΝΗΣ ΠΑΝΟΥΡΓΙΑ

Φωτογραφία του Δημήτρη Βαλή, από το Άλμπουμ "Η γενιά που φεύγει"

Το ποίημα "Ενας γέρος" του Καβάφη, σε μελοποίηση Διονύση Μπουκουβάλα.
Ερμηνεύει η Δάφνη Πανουργιά. 
Στο πιάνο ο ίδιος ο συνθέτης
Από συναυλία στο Υπαίθριο Θέατρο Δερματούσας στο Τραγάκι Ζακύνθου (11-7-2014). 
Παραθέτουμε και την πρώτη εκτέλεση του τραγουδιού, από την αίθουσα συναυλιών La divina του παλαιού Ωδείου Athenaeum στις 15 Μαρτίου 2014. 



Κ.Π. Καβάφης
Ένας Γέρος 
Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει. ....

Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι.

(Από τα Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984)

Παρασκευή 22 Ιουλίου 2016

ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ ΤΟΥ ΦΙΛΟΠΡΟΟΔΟΥ ΟΜΙΛΟΥ ΥΜΗΤΤΟΥ ΜΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ


Μια μουσική βραδιά με τους: Δάφνη Πανουργιά – τραγούδι, Στέλιο Ταχιάτη – βιολοντσέλο και Πλάτωνα Ανδριτσάκη – κιθάρα, χθες βράδυ (Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016) στον ιστορικό Φιλοπρόοδο Όμιλο Υμηττού. 
Στην ταράτσα του ΦΟΥ, με το φεγγάρι να βγαίνει από τον Υμηττό, οι τρεις καλλιτέχνες ερμήνευσαν τραγούδια των Μάνου Χατζιδάκι, Μίκη Θεοδωράκη, Σταύρου Ξαρχάκου, Γιάννη Μαρκόπουλου, Ελένης Καραϊνδρου, Νίκου Κυπουργού, αλλά και των Κουρτ Βάιλ και Νικόλα Πιοβάνι.
Ο κόσμος που κατέκλυσε τον χώρο ευχαριστήθηκε ιδιαιτέρως την φεγγαρόλουστη μουσική βραδιά.


Ο ΚΙΜΟΥΛΗΣ ΑΝΤΑΠΕΔΩΣΕ ΣΤΟΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ "ΤΑ ΙΣΑ"


Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Ο Γιώργος Κιμούλης απάντησε στον Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας Αμβρόσιο – σχετικά με τις διαμαρτυρίες του και τα κλάματά του για την σάτιρα στην παράσταση «Πλούτος» - όπως εκείνος έχει διδάξει χρόνια τώρα με τον τρόπο του. Του απάντησε απαξιωτικά. Όπως ακριβώς ο Καλαβρύτων γράφει – χρόνια τώρα – για τον Οικουμενικό Πατριάρχη και άλλους Πατριάρχες, για αδελφούς του αρχιερείς, για πρόσωπα του δημόσιου βίου, ακόμα και απλούς ανθρώπους. 
Ο Γ. Κιμούλης απάντησε στον Καλαβρύτων ανταποδίδοντάς του τα ίσα. Του ανταπέδωσε τις ειρωνείες και την χλεύη, που χαρακτηρίζουν όλα τα «απολογητικά» κείμενα του Καλαβρύτων, τον οποίον φυσικά απαξίωσε και το ποίμνιό του που εκκώφευσε στις εκκλήσεις του και «κατέκλυσε» την παράσταση Κιμούλη. 
Δεν με ενδιαφέρει αν και πότε θα παραιτηθεί ο Καλαβρύτων. Αλίμονο αν λογικός άνθρωπος προσδενόταν στο σήριαλ αυτό που εκείνος στήνει. Άλλωστε έχει αποδειχθεί στον νεοελληνικό μας βίο ότι κάθε επόμενος και χειρότερος. Οπότε, όπως θα ‘λεγε κι ο Σαββόπουλος, «στην Ελλάδα ζεις δεν υπάρχει ελπίς». Το ζήτημα είναι η αντίδραση σε τέτοια φαινόμενα. 
Ο Κιμούλης υπέδειξε τον τρόπο, ο οποίος ήταν και light, αλλά λόγω θεατρικής παράστασης πήρε τις διαστάσεις που πήρε. Δεν μπορεί δηλ. ο κάθε Καλαβρύτων να ασχημονεί στον εκκλησιαστικό και δημόσιο βίο και να μην υπάρχει αντίδραση. Πρέπει να υφίσταται τις συνέπειες των πράξεών του.
Βέβαια αν επικρατούσε τέτοια λογική θα ήταν αλλιώς η χώρα, γενικώς. 
Όμως, ειδικά για τους ανθρώπους της Εκκλησίας θα πρέπει να καταστεί σαφές ότι δεν εκφράζουν τις προσωπικές τους απόψεις στο όνομα της «δημοκρατίας», αλλά πρέπει ο δημόσιος λόγος τους να είναι καίριος, ουσιαστικός, χωρίς εξαλλοσύνες, χωρίς προσβολές ανθρώπων, και να διατυπώνεται με σύνεση και μέτρο. 
Και να μην διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους και να μην τραβάνε τις κοτσίδες τους κάθε φορά που βλέπουν «απειλές» κατά της Εκκλησίας και του Έθνους, διότι φέρουν μεγάλη ευθύνη για την όλη κατάσταση και λόγω της ισοβιότητας του αξιώματός τους που τους θέτει στο απυρόβλητο.

Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016

Η ΝΟΣΤΑΛΓΙΑ ΩΣ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΟΥ ΕΙΝΑΙ


Ἕλενα Χατζόγλου 
Ἡ Νοσταλγία ὡς ἀναζήτηση τοῦ Εἶναι 
Γιὰ τὴ νοσταλγία ὡς κοινὸ τόπο στὶς διάφορες λογοτεχνικὲς παραδόσεις ἔχουν γραφεῖ ἀρκετά, μὲ τελευταία ἀξιόλογη ἔκδοση τὸ βιβλίο τῆς Μπαρμπαρὰ Κασσέν, Ἡ Νοσταλγία. Πότε λοιπὸν εἶναι κανεὶς σπίτι του; (εἰσαγωγὴ - μετάφρ. – σημειώσεις Σεσὶλ Ἰγγλέση Μαργέλλου, ἐκδόσεις Μελάνι, Ἀθήνα 2015). Τὸ θέμα ἀπασχόλησε καὶ ἀπασχολεῖ τὴ λογοτεχνικὴ παραγωγὴ στὸν βαθμὸ ποὺ ἐνδιαφέρει τοὺς ἀνθρώπους κάθε ἐποχῆς γιὰ ποικίλους λόγους, ποὺ σχετίζονται μὲ τὴ μετανάστευση, τὴν προσφυγιά, τὸν ἑκούσιο ἢ ἀκούσιο ἐκπατρισμό, μὲ κίνητρα οἰκογενειακά, μορφωτικὰ κ.λπ. 
Ἡ προσέγγιση τῆς νοσταλγίας σὲ λογοτεχνικὸ ἢ φιλοσοφικὸ ἐπίπεδο ἀποφέρει κάθε φορὰ διάφορα συμπεράσματα, ποὺ φωτίζουν τὴν ἀνθρώπινη ψυχὴ καὶ τὰ κίνητρα τῶν πράξεών της. [Σχηματικὰ αὐτὰ συνοψίζονται στὸ ἐν λόγῳ βιβλίο στὶς σελ. 61-64]. Οἱ προσεγγίσεις συγκλίνουν περίπου στὸ ὅτι ὑπάρχει ἡ νοσταλγία «κλειστοῦ» τύπου, ποὺ ἀφορᾶ κάτι πολὺ συγκεκριμένο, ὅπως γιὰ παράδειγμα τὸν πόθο τοῦ ἀνθρώπου νὰ ἐπιστρέψει στὴν «πατρίδα» καὶ νὰ ἐπανασυνδεθεῖ μὲ τὶς ρίζες του (ἀντιπροσωπευτικότερη εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Ὀδυσσέα, στὴν Ὁμήρου Ὀδύσσεια)· στὴν περίπτωση αὐτὴ ἡ νοσταλγία ἀναφέρεται στὸ παρελθὸν τοῦ ἀνθρώπου καὶ σὲ παλαιὰ θετικὰ ἢ ὡραιοποιημένα βιώματα. Παράλληλα μὲ αὐτήν, κινεῖται καὶ ἡ νοσταλγία γιὰ τὸ ἐπιδιωκόμενο ‒συγκεκριμένο, ἀλλὰ διαρκῶς ἀνεκπλήρωτο‒ μέλλον (ὅπως στὴν περίπτωση τοῦ Μωϋσῆ καὶ τῶν Αἰγυπτίων, ποὺ νοσταλγοῦν, δηλαδὴ «λαχταροῦν», τὴ γῆ τῆς ἐπαγγελίας). 
Σὲ ἕνα πιὸ προηγμένο ἐπίπεδο ὅμως, ἡ νοσταλγία μπορεῖ νὰ εἶναι «ἀνοιχτοῦ» τύπου, ποὺ σημαίνει ὅτι ἡ ψυχὴ δὲν ἐπανέρχεται μὲν στὸν ἑαυτό της, δὲν ἐνεργοποιεῖ μηχανισμοὺς ἀνάμνησης, οὔτε ἀναπόλησης, ἀλλὰ ἀναζητᾶ διαρκῶς κάτι ἔξω ἀπὸ αὐτὴν –σὲ μία προσπάθεια πλήρωσής της–, ἀναζητᾶ τὴν αὐτοπραγμάτωση τοῦ ἀνθρώπινου Εἶναι, χωρὶς ὅμως νὰ προσδιορίζει ἀκριβῶς μὲ τί.
Αὐτή, νομίζω, ὅτι εἶναι ἡ περίπτωση τοῦ Νεοέλληνα στὶς μέρες μας, ὁ ὁποῖος στὴν πλειοψηφία τῶν περιπτώσεων «νοσταλγεῖ» κάποιες καλὲς ἢ καλύτερες μέρες, ποὺ εὐελπιστεῖ ὅτι θὰ ἔρθουν. Δὲν μπορεῖ νὰ τὶς τοποθετήσει ἀναλογικὰ στὸ ἐγγὺς ἢ ἀπώτερο ἱστορικὸ παρελθόν του, γι’ αὐτὸ καί, τουλάχιστον σὲ ἐπίπεδο πολιτικῆς ζωῆς, πειραματίζεται διαρκῶς μὲ κάτι νέο, ἀμφιβόλου πάντως ποιότητας ἢ ἀποτελεσματικότητας. Ἐπὶ πλέον, δοκιμάζει πιθανὲς προκλήσεις, ὅπως μετανάστευσης, ἐπενδύσεων ‒μέσῳ δανεισμοῦ, κατὰ κόρον μέχρι πρό τινος‒, νομοθετικῆς σχοινοβασίας, οἰκιστικῆς «ἀναδόμησης», ἐκπαιδευτικῆς «ἀναμόρφωσης» κ.λπ. Ὅλα κατατείνουν περίπου στὴν ἴδια στοχοθεσία, τὴν πλήρωση τοῦ «κενοῦ» ποὺ ἡ «νοσταλγία» γιὰ κάτι καλύτερο φέρνει διαρκῶς στὴν ἐπιφάνεια. «Νοσταλγεῖ» τὸ καλύτερο γενικῶς καὶ ἀορίστως, γι’ αὐτὸ καὶ συνηθέστατα προβαίνει σὲ ἐνέργειες χωρὶς προοπτική, σχεδιασμὸ ἢ ὅραμα. Λειτουργεῖ μάλιστα ἔτσι, θὰ λέγαμε ἀνώριμα καὶ σπασμωδικά, σὲ ἀναγωγὴ μὲ τὴν ἐξίσου ἀνώριμη συμπεριφορὰ ποὺ ἐπιδεικνύει καὶ σὲ ἄλλα ἐπίπεδα, ὅπως τῆς προσωπικῆς του ζωῆς, τῆς ἐπαγγελματικῆς κ.λπ. Πρόκειται γιὰ μία νοσταλγία ὡς φυγὴ ἀπὸ τὴν πραγματικότητα καὶ τὶς εὐθύνες του, εὐθύνες ἀπέναντι στὸν ἑαυτό του ἢ τὶς γενιὲς ποὺ ἔρχονται.
Ἡ νοηματοδότηση μιᾶς τέτοιας «νοσταλγίας» ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν ἄνθρωπο, τὶς ἀξίες καὶ τὸ αἴσθημα εὐθύνης ἢ ὄχι ποὺ τὸν διακρίνει. Αὐτὸ ἴσως εἶναι καὶ τὸ μέτρο ἀξιολόγησης τῆς «νοσταλγίας» του. Πρόκειται δηλαδὴ γιὰ νοσταλγία τοῦ βολέματος, τῆς τυχάρπαστης συμπεριφορᾶς, ἀνεξαρτήτως συνεπειῶν καὶ ἐπιβάρυνσης τῶν ἄλλων; Ἢ γιὰ νοσταλγία τῆς προόδου, τῆς ἀτομικῆς καὶ κοινωνικῆς ὑπευθυνότητας, ποὺ προϋποθέτει τὸ ζύγισμα τῶν ἐνεργειῶν, τὴ μακροπρόθεσμη προοπτική, τὴν «ἐξυπηρέτηση» τοῦ συνόλου καὶ ὄχι μόνον τῶν «ὀλίγων»; 
Δυστυχῶς στὴ νεοελληνικὴ πραγματικότητα ἡ ἀναξιοκρατία, ὁ εὔκολος πλουτισμός, ἡ κατάληψη θέσεων χάρη στοὺς «ἡμετέρους», ὑποδηλώνουν ὅτι δὲν πρόκειται γιὰ μία κατάσταση «κρίσης» ‒ἀνθρωπιστικῆς ἢ ὅ, τι ἄλλο‒, ἀλλὰ γιὰ μία κατάσταση «παρακμῆς». Αὐτὴ ἔγκειται σὲ λάθος κριτήρια, σὲ λάθος κίνητρα, τέτοια ποὺ νὰ βουλιάζουν τὴ χώρα πρὸς τὰ κάτω, νὰ τὴ στεροῦν ἀπὸ δυνάμεις προόδου, νὰ συσκοτίζουν τὸ τοπίο τῆς ἀνάκαμψης. Ἡ κακῶς ἐννοούμενη «νοσταλγία» ἐξυπηρετεῖ τὸν ἀτομικισμό, τὸ εὔκολο κέρδος. Στὴν καλύτερη περίπτωση μάλιστα γίνεται νοσταλγία γιὰ τὴν ἐπίπλαστη εὐμάρεια τῆς προηγούμενης δεκαετίας ἢ εἰκοσαετίας, γιὰ τὰ πλουσιοπάροχα οἰκονομικὰ «πακέτα», γιὰ τοὺς καλύτερους μισθούς. Καὶ αὐτὸ ἐπίσης συνιστᾶ τὴν παρακμή, αὐτὴ ἡ ἀγκίστρωση σὲ κάτι μὴ αὐθεντικό, «εὔκολο», γρήγορο, χωρὶς προσωπικὴ ταυτότητα καὶ ἀξία. 
Μὲ αὐτὲς τὶς σκέψεις ἀξίζει νὰ ἐπαναπροσδιορίσει κανεὶς τί ἀκριβῶς νοσταλγεῖ. Τὶς μέρες τῆς εὐημερίας ποὺ προηγήθηκαν, τῆς εὐκολίας, ποὺ λαχταρᾶ νὰ ξανάρθουν, ἢ τοῦ ἐπαναπροσδιορισμοῦ τοῦ Εἶναι μέσα ἀπὸ ἀξίες μὲ σημασία, μὲ διάρκεια καὶ μὲ ἀνθρωπιά;

Τετάρτη 20 Ιουλίου 2016

Ο ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ ΧΟΡΕΥΕΙ ΖΕΪΜΠΕΚΙΚΟ ΣΤΗΝ ΓΕΙΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΑΓΓΕΛΩΝ

Ο Γιάννης Τσαρούχης χορεύει ζεϊμπέκικο -  φωτό: Henri Cartier Bresson

Βέβαιος ων ότι ο Γιάννης Τσαρούχης χορεύει - χρόνια τώρα - ζεϊμπέκικο στην γειτονιά των Αγγέλων, σκέφτηκα σήμερα που γιορτάζει την αναχώρησή του προς τη γενέθλια γη, πως θα του άρεσε μια μικρή αναδρομή στον χρόνο.
Το 1934 όταν είδε ένα νεαρό ζεϊμπέκη να χορεύει στο πλοίο για την Πόλη ένα ...υπερκόσμιο ζεϊμπέκικο.
Το 1961 όταν ο σπουδαίος γάλλος φωτογράφος Henri Cartier Bresson τον φωτογράφιζε να χορεύει ζεϊμπέκικο σ΄ ένα καπηλειό ή αργότερα όταν μιλούσε στην Μαρία Καραβία για την ζωγραφική του εργασία πάνω στο ζεϊμπέκικο. 
Και πιο πρόσφατα όταν υπό τους ήχους του Βασίλη Τσιτσάνη χόρευε σε νυκτερινό κέντρο το τραγούδι "Θα κάνω ντου βρε πονηρή". 
Ο ίδιος έγραφε για την γνωριμία του με το ζεϊμπέκικο: 
Το 1934 είδα αληθινούς ζεϊμπέκηδες που μπαρκάρανε στη Σμύρνη, στο πλοίο που με πήγαινε στην Κωνσταντινούπολη. Πήγαινα να δω τα μωσαϊκά στην Αγία Σοφία, που εκείνο τον καιρό είχε ξεσκεπάσει ο Αμερικανός βυζαντινολόγος Ουίτμορ. 
Προς το ηλιοβασίλεμα, όταν ξεκίνησε το πλοίο για την Πόλη, ο νεαρός χόρεψε πάνω στο κατάστρωμα.Ήταν κοντός και χοντροκόκαλος, αλλά μόλις άρχισε να κινείται πραγματικά μετεμορφώθη. Δεν ήταν πια το ίδιο πρόσωπο. Την ανδρεία του, γιατί ήταν ανδρείος πολύ, σχεδόν άγριος, συνεπλήρωνε περίεργα ένα είδος ταπεινότητος και ένα είδος ευγνωμοσύνης, που δεν ήταν γνωστό ποιον απευθύνεται και ήταν σαν να ευγνωμονεί, με πολλή σεμνότητα ένα θεό, για το θαύμα που είναι η ζωή. Τον συνόδευε ένα τουμπελέκι, που χτυπούσε ένας άλλος ζεϊμπέκης, στο μαγικό ρυθμό 9/8. 



Στα βουνά της Αλβανίας, κοντά στη Φτέρα, άκουσα για πρώτη φορά το ζεϊμπέκικο που τα λόγια του αρχίζουν ως εξής: Μέσα στης ζωής τα μονοπάτια, μπρος στ’ αρχοντικά σου σκαλοπάτια… 
Είχα γνωρίσει ως τότε τα τραγούδια της Ρόζας Εσκενάζη και ήμουν θαμώνας της στο κέντρο της οδού Δώρου που, πολλές φορές, πήγαινα παρέα με τον βυζαντινολόγο Ξυγγόπουλο, τον Κόντογλου και άλλοτε με τον Τζούλιο Καΐμη. Μα το ζεϊμπέκικο που άκουσα στην Αλβανία ερχόταν από έναν άλλο κόσμο, διαφορετικό, που μου απεκάλυπτε μια άλλη πλευρά του ανθρώπου. Το ζεϊμπέκικο και τα ρεμπέτικα υπήρχαν βέβαια, ήδη από το 1900 και οι μεγάλοι του ρεμπέτικου είχαν δημιουργήσει αριστουργήματα. Αλλά οι αστικές προκαταλήψεις είχαν βρει έναν τρόπο να το αποκρύψουν, ακόμη και απ’ αυτούς που τους ενδιέφερε. Όταν έφυγαν οι Γερμανοί και ήρθαν οι Εγγλέζοι με τους Έλληνες από τη Μέση Ανατολή, μαζί με το σουίνγκ άρχιζε να ανθίζει με μια νέα βλάστηση, και υπό νέο πνεύμα, το πανάρχαιο ζεϊμπέκικο.
(από τον τόμο Αγαθόν το εξομολογείσθαι, Καστανιώτης 1989)

ΣΤΗΝ ΤΑΡΑΤΣΑ ΤΟΥ Φ.Ο.Υ. ΜΕ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΦΕΓΓΑΡΙΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ...


Μια μουσική βραδιά στην ταράτσα του Φ.Ο.Υ (Φιλοπρόοδος Όμιλος Υμηττού, διεύθυνση Ανδρέα Λεντάκη - Αμισσού - Σμύρνης, Υμηττός) με το φεγγάρι ολόγιομο, αύριο Πέμπτη 21 Ιουλίου 2016 και ώρα 9 το βράδυ, και μ' ένα πρόγραμμα βασισμένο σε τραγούδια ελλήνων και ξένων συνθετών, που θα ερμηνεύσουν οι: Δάφνη Πανουργιά - τραγούδι, Στέλιος Ταχιάτης - τσέλο και Πλάτων Ανδριτσάκης - κιθάρα. 
Ο Φιλοπρόοδος Όμιλος Υμηττού μετράει 61 χρόνια ζωής και δράσης σε πολλούς τομείς της κοινωνίας και του πολιτισμού. 

Δευτέρα 18 Ιουλίου 2016

ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΩΣ Ο ΣΤΑΛΙΝ ΣΧΕΔΙΑΣΕ ΤΗΝ ΕΝΑΡΞΗ ΤΟΥ Β' ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ


Δημήτρης Μπαλτᾶς 
V. Suvorov, Τό Μεγάλο Σχέδιο. Πῶς ὁ Στάλιν σχεδίασε τήν ἔναρξη τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, μετ. Δημ. Β. Σταυρόπουλος, Eurobooks, Ἀθήνα 2016, σελ. 630 
Στήν σημερινή κατάθεση θά παρουσιάσω ἕνα βιβλίο πού ἀφορᾶ ὁρισμένες πτυχές τῆς ἱστορίας τοῦ πολυσήμαντου ρόλου τῆς Σοβιετικῆς Ρωσσίας στόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Γιά τήν ἀκρίβεια, θά σημειώσω ὅτι τό ὄνομα τοῦ συγγραφέα Βίκτορ Σουβόροφ εἶναι ψευδώνυμο τοῦ Βλαδίμηρου Μπογκντάνοβιτς Ρεζούν ὁ ὁποῖος σπούδασε στήν Στρατιωτική Σχολή «Σουβόροφ» στήν πόλη Καλίνιν καί στήν συνέχεια στήν Στρατιωτική Σχολή τοῦ Κιέβου, ἐνῶ ἀπό τό 1978 ζεῖ στήν Ἀγγλία.
Ἐπίσης, θά πρέπει νά σημειώσω ἐξ ἀρχῆς ὅτι ὁ συγγραφέας δέν εἶναι ἱστορικός, ἀλλά πρώην ἀξιωματικός πληροφοριῶν τοῦ σοβιετικοῦ στρατοῦ: «Δέν εἶμαι κάποιος ἀρχαιολόγος ὁ ὁποῖος ἀπό τά πήλινα κομμάτια συναρμολογεῖ ἕνα ἀρχαῖο Αἰγυπτιακό ἀγγεῖο ... Οὔτε ἀνθρωπολόγος εἶμαι ὁ ὁποῖος ἀπό μικροσκοπικά κομμάτια ὀστῶν συναρμολογεῖ τόν σκελετό ἑνός μαμούθ. Εἶμαι ἕνας κατάσκοπος. Εἶμαι ἕνας ἀναλυτής τῆς Κύριας Διεύθυνσης Πληροφοριῶν τοῦ Γενικοῦ Ἐπιτελείου τῶν Σοβιετικῶν Ἐνόπλων Δυνάμεων» (σ. 21). Ἐπιπροσθέτως ὁ Σουβόροφ ἰσχυρίζεται ὅτι «ὑπάρχουν πολλές ὁμοιότητες ἀνάμεσα στήν Ἱστορία καί στίς ὑπηρεσίες πληροφοριῶν ... Οἱ Σοβιετικοί ἡγέτες ἔχουν διαπράξει ἀμέτρητες πράξεις ὠμοτήτων σέ βάρος τοῦ ἴδιου τους τοῦ λαοῦ καί σέ βάρος γειτονικῶν ἐθνῶν. Γι’ αὐτό ἡ ἱστορία τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης θά ἔπρεπε κατά τήν γνώμη μου νά μελετᾶται χρησιμοποιώντας μεθόδους ἐγκληματολογίας καί πληροφοριῶν παρά μέ τήν κλασική ἐπιστημονική ἔρευνα» (σ. 34). 
Tό ἀντιθετικό ὕφος (Στάλιν-Χίτλερ) τό ὁποῖο χαρακτηρίζει πολλές σελίδες τοῦ βιβλίου τοῦ Σουβόροφ θυμίζει τό ἀντίστοιχο ὕφος πού χρησιμοποίησε παλαιότερα ἡ γνωστή φιλόσοφος Χάννα Ἄρεντ (1906-1975) στό περίφημο ἔργο της Τό ὁλοκληρωτικό σύστημα (μετ. Γ. Λάμψας, Ἐκδόσεις Εὐρύαλος, Ἀθήνα, passim), στό ὁποῖο πάντως ὁ Σουβόροφ γενικότερα δέν παραπέμπει. 
Ὁ συγγραφέας ἀρχίζει τήν ἀφήγησή του ἀπό τήν Ρωσική Ἐπανάσταση τοῦ 1917 καί τήν ἐπικράτηση τῶν Μπολσεβίκων: «Τό φθινόπωρο τοῦ 1917, ὑπό τήν ἡγεσία τοῦ Λέον Τρότσκυ καί τοῦ Βλαντιμίρ Λένιν, οἱ κομμουνιστές ἔκαναν πραξικόπημα καί ἅρπαξαν τόν ἔλεγχο τῆς πρωτεύουσας τῆς Ρωσικῆς αὐτοκρατορίας, τοῦ Πέτρογκραντ» (σ. 40). Ἀσφαλῶς εἶναι ἀκριβές ὅτι στό κόμμα τοῦ Λένιν «μεταβιβάστηκαν Γερμανικά χρήματα –τόσο πρίν ὅσο καί μετά ἀπό τό πραξικόπημα» (σ. 40). Ἐκ τῶν ὑστέρων, βεβαίως, ὁ Σουβόροφ θεωρεῖ ὅτι ὁ ρωσσικός λαός «φέρει εὐθύνη γιά ὅλους τούς λαούς τοῦ κόσμου, ἀλλά ταυτόχρονα εἶναι τελείως ἀνεύθυνος ἔναντι τοῦ ἑαυτοῦ του» (σ. 244). 
Ἄν καί μέ τήν συνθήκη τοῦ Μπρέστ-Λιτόφσκ (1918) οἱ Σοβιετικοί «παρέδωσαν ἕνα ἑκατομμύριο τετραγωνικά χιλιόμετρα τοῦ δικοῦ τους ἐδάφους στούς Γερμανούς» (σ. 42), ἐντούτοις στό πλαίσιο τοῦ ὁράματος τῆς παγκόσμιας ἐπανάστασης, δηλαδή τῆς ἐγκαθίδρυσης τοῦ κομμουνισμοῦ στήν Εὐρώπη καί στήν Ἀσία, οἱ Σοβιετικοί ἐργάζονταν πάντοτε γιά τήν κατάληψη τῆς Γερμανίας. Ἔτσι, σύμφωνα πάντοτε μέ τόν Σουβόροφ, οἱ Σοβιετικοί ἐπιχείρησαν «νά χρησιμοποιήσουν τόν Χίτλερ καί τό κόμμα του γιά νά ἀποσταθεροποιήσουν τήν πολιτική κατάσταση στήν Γερμανία πολύ καιρό πρίν ὁ Χίτλερ ἔρθει στήν ἐξουσία» (σ. 67). Ἄλλωστε τό ἴδιο τό κόμμα τοῦ Χίτλερ εἶχε θέσει κομμουνιστικούς στόχους: «τήν κατάργηση τῆς ἰδιωτικῆς ἰδιοκτησίας γῆς, τόν ἔλεγχο τῆς διεύθυνσης τῶν ἐργοστασίων ἀπό τούς ἐργάτες καί τήν ἐθνικοποίηση τῆς βιομηχανίας» (σ. 76).
Ἀκολούθως, καί σέ ὅλο τό ὑπόλοιπο ὀγκωδέστατο βιβλίο του, ὁ Σουβόροφ ἀναφέρεται στόν ρόλο τοῦ Στάλιν στήν ἔναρξη τοῦ Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ἡ θέση τοῦ συγγραφέα εἶναι ὅτι ὁ ἡγέτης τῆς Σοβιετικῆς Ἕνωσης «ἑτοίμαζε τήν Γερμανία γιά ἕναν δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο» (βλ. κυρίως σσ. 73-205, 253-399, 412-545, ὅπου δίδονται συγκεκριμένες πληροφορίες γιά τόν στρατό, τήν στρατιωτική τεχνολογία τῶν Σοβιετικῶν, τούς διοικητές τοῦ στρατοῦ, τίς ἐπιχειρήσεις ἐναντίον τῶν Φιλανδῶν, τῶν Ἰαπώνων καί τῶν Γερμανῶν). Ἐξ ἄλλου, ὁ Σουβόροφ ὑποστηρίζει ξεκάθαρα ὅτι «ὁ πόλεμος θά μποροῦσε νά ἀνατραπεῖ, ἄν ὁ Στάλιν ἤθελε νά τόν ἀποτρέψει» (σ. 309), δηλαδή ἄν «ὁ Στάλιν δέν εἶχε ὑπογράψει σύμφωνο μέ τόν Χίτλερ» (σ. 259). Ἀπό τήν ἑρμηνευτική σκοπιά τοῦ Σουβόροφ, ὁ Χίτλερ «κατάφερε μία αὐτοκτονική ἀλλά θανάσιμη ἐπίθεση κατά τοῦ κομμουνισμοῦ» (σ. 568). Παραδόξως λοιπόν αὐτήν τήν αὐτοκτονική ἀπόφαση τοῦ Χίτλερ «δέν τήν κατάλβε ὁ Στάλιν» (σ. 539). Εἶναι γνωστό ὅτι ὁ Στάλιν στηριζόταν στό «σύστημα ἐπιστράτευσης» πού «λειτούργησε ἄψογα ... καί ἔπειτα ἀπό μία ἑβδομάδα πολέμου ὁ Κόκκινος Στρατός ἀποτελεῖτο ἀπό περισσότερα ἀπό 10 ἑκατομμύρια ἄτομα» (σ. 521). Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ἐπισημαίνει ὁ Σουβόροφ «τήν ἔλλειψη γνώσης [ἐκ μέρους τῶν Γερμανικῶν ὑπηρεσιῶν πληροφοριῶν] σχετικά μέ τήν γενικότερη κατάσταση καί τήν ἀληθινή κλίμακα τῆς συγκέντρωσης τῶν Σοβιετικῶν στραττευμάτων» (σ. 483). Αὐτά, ὅπως καί ἡ συστηματική παραγωγή ὁπλικῶν συστημάτων ἐκ μέρους τῶν Σοβιετικῶν πρίν ἀπό τόν πόλεμο καί βεβαίως ὄχι τό ψῦχος τοῦ ρωσσικοῦ χειμώνα, ὅπως συνήθως ὑποστηρίζεται, ὁδήγησαν στήν τελική ἧττα τῶν Γερμανῶν (πβ. σσ. 570-575). Ὡστόσο, γιά τήν ἱστορική ἀκρίβεια, ὁ Σουβόροφ σημειώνει ὅτι κατά τήν διάρκεια τοῦ πολέμου «ὁ Κόκκινος Στρατός ὑπέστη πολλές ἧττες: γύρω ἀπό τό Κίεβο ... κοντά στό Σμολένσκ ... κοντά στό Χάρκοβο ... νοτίως τοῦ Λένινγκραντ» (σ. 559). 
Μεταξύ τῶν ἐνδιαφερόντων σημείων τοῦ βιβλίου πού παρουσιάζω, θά σημειώσω τήν ἀναφορά τοῦ Σουβόροφ στόν ἱσπανικό ἐμφύλιο (σσ. 237-252) καί στήν δολοφονία τοῦ Τρότσκυ (σσ. 400- 412).
Ἀπό ἕνα βιβλίο πού ἀναφέρεται στόν ρόλο τοῦ Στάλιν στόν Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δέν θά μποροῦσε νά ἀπουσιάζει καί μία, ἔστω ἁδρομερής, σκιαγράφηση τῆς προσωπικότητας τοῦ σοβιετικοῦ ἡγέτη. Ὁ Στάλιν, γιά τόν Σουβόροφ, «ἦταν μία ἰδιοφυΐα, ἤξερε πῶς νά παραμένει σιωπηλός. Αὐτό ὄχι μόνο ἦταν τό δυνατότερο στοιχεῖο τοῦ χαρακτήρα του, ἀλλά καί τό ἰσχυρότερο ὅπλο του» (σ. 459). Ἕνα ἄλλο στοιχεῖο τοῦ χαρακτήρα τοῦ Στάλιν εἶναι ὅτι «ἀπέδιδε ἀνέκαθεν τίς δικές του προθέσεις στούς ἐχθρούς του» (σ. 592). Ἡ διατύπωση ὅτι «οὔτε ἕνας δικτάτορας δέν μπορεῖ νά φθάσει τόν Στάλιν στήν ἱκανότητά του νά καλύπτει τά ἴχνη τῆς προσωπικῆς ἀνάμειξής του σέ ἐγκλήματα» (σ. 284) δέν εἶναι ὑπερβολική, ἐάν λάβει κανείς ὑπ’ ὄψιν τίς ἐκτελέσεις συγγραφέων, καλλιτεχνῶν, δημοσιογράφων κ.ἄ. καί προφανῶς ὄχι μόνον κομματικῶν ὀργάνων πού διαπράχθηκαν κατ’ ἐντολήν του, ἰδιαιτέρως στά 1936-1938 (βλ. ἐνδεικτικῶς Δημ. Μπαλτᾶς, Μαρτυρoλόγιο. Συγγραφεῖς καί καλλιτέχνες στό στόχαστρο τῆς σοβιετικῆς ἐξουσίας, Ἐναλλακτικές Ἐκδόσεις, Ἀθήνα 2014, passim). 
Τό βιβλίο τοῦ Σουβόροφ ἔχει καί ἑλληνικό ἐνδιαφέρον. Συγκεκριμένα, ὁ συγγραφέας ἀναφέρεται στήν αὐτοκτονία τοῦ πρωθυπουργοῦ Κορυζή (σ. 513), στήν μάχη τῆς Κρήτης (σ. 514), στούς λόγους κατάληψης τῆς Ἑλλάδας ἀπό τούς Γερμανούς (σ. 603) και στούς Σοβιετικούς πράκτορες στήν Ἑλλάδα (σ. 605). 
Γιά τίς ἑρμηνευτικές προσεγγίσεις του ὁ Σουβόροφ ἔχει ὑπ’ ὄψιν του ἔγγραφα, δημοσιευμένα (λ.χ. σ. 262) ἤ ἀδημοσίευτα (λ.χ. σ. 231), τῆς σοβιετικῆς περιόδου. Γιά στοιχεῖα ὅπως τό γράμμα πού βρέθηκε στίς τσέπες τοῦ Γιακόβ Ἰωσήφοβιτς Ντζουγκασβίλι, γιοῦ τοῦ Στάλιν, ὅταν συνελήφθη ἀπό τούς Γερμανούς καί στό ὁποῖο γίνεται λόγος γιά «περίπατο [τῶν Σοβιετικῶν] πρός τό Βερολίνο» (σσ. 561-562), ἤ ὅπως ἡ ἀμφιλεγόμενη παρουσία τῆς ἠθοποιοῦ Ὄλγας Τσέχοβα στό Βερολίνο καί στήν Μόσχα (σ. 533), ἡ ἱστορική ἔρευνα ὁπωσδήποτε συνεχίζεται (βλ. προχείρως Α. Beevor, Τό μυστήριο τῆς Ὄλγας Τσέχοβα, μετ. Γ. Καστανάρας, Ἐκδόσεις Γκοβόστη, Ἀθήνα 2005). Ἐπίσης ὁ Σουβόροφ χρησιμοποιεῖ κατ’ ἐπιλογήν ρωσσόφωνη καί ἀγγλόφωνη βιβλιογραφία. 
Εἶναι βέβαιο ὅτι σέ ὁρισμένες τουλάχιστον ἑρμηνευτικές προσεγγίσεις του ὁ Σουβόροφ θά συναντήσει τίς ἀντιρρήσεις τόσο τῆς μαρξιστικῆς ὅσο καί τῆς δυτικῆς ἱστοριογραφίας. Ἄν καί δέν εἶμαι σέ θέση νά ἐλέγξω πολλά ἀπό τά στοιχεῖα πού παρέχει τό βιβλίο, κυρίως τά ἀφορῶντα σέ συγκεκριμένα θέματα στρατιωτικῆς ἱστορίας, νομίζω ὅτι τό πλῆθος τῶν πληροφοριῶν, ἡ συναρπαστική σέ πολλά σημεῖα ἀφήγηση, τά ἄγνωστα ἀριθμητικά-στατιστικά στοιχεῖα καί πολλές ἀποτιμήσεις τοῦ Σουβόροφ, κυρίως πάνω σέ στρατιωτικά δεδομένα, θά προκαλέσουν τό ἐνδιαφέρον τόσο τῶν ἱστορικῶν ὅσο καί τοῦ εὐρύτερου ἀναγνωστικοῦ κοινοῦ.

Η ΜΟΝΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΗΣ ΡΙΛΑΣ ΣΤΗ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ


Παναγιώτης Καμπάνης
Δρ. Αρχαιολόγος-Ιστορικός, Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού
Μεταδιδακτορικός ερευνητής του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης 
Το Μοναστήρι του αγίου Ιωάννη της Ρίλα, γνωστό και απλά ως Μοναστήρι της Ρίλα είναι η μεγαλύτερη και πιο φημισμένη ορθόδοξη μονή στη Βουλγαρία. Βρίσκεται στα Όρη Ρίλα, σε ύψος 1.147 μέτρων και 117 χιλιόμετρα νότια της πρωτεύουσας Σόφιας, στη βαθιά κοιλάδα του ποταμού Ρίλσκα.
Διαβάστε ολόκληρο το κείμενο στην ΙΔΙΩΤΙΚΗ ΟΔΟ


Κυριακή 17 Ιουλίου 2016

ΡΩΣΟΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΟΙΔΙΠΟΔΑΣ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ - ΜΙΑ ΠΟΛΥΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ

Στάθης Λιβαθινός και Ρίμας Τούμινας 

Του Παναγιώτη Αντ. Ανδριόπουλου 
Στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου και στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου, ανεβαίνει το διήμερο 29-30 Ιουλίου 2016 η τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή από το φημισμένο Ρωσικό Θέατρο Βαχτάνγκοφ σε συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο και σε σκηνοθεσία του πολυβραβευμένου Ρίμας Τούμινας, καλλιτεχνικού διευθυντή του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ. 
Δεν είναι η πρώτη φορά που ο 64χρονος λιθουανός σκηνοθέτης επιλέγει να σκηνοθετήσει Οιδίποδα. Είχε ανεβάσει το ίδιο έργο πριν είκοσι χρόνια σχεδόν, γιατί ο ήρωας του Σοφοκλή τον εμπνέει, νιώθει ότι ταυτίζεται μαζί του. Σ’ αυτή την «δεύτερη φορά Οιδίποδας» ο Τούμινας θα βρεθεί στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου. Και μάλιστα πρόκειται για μία συνάντηση, η οποία θα γεννήσει έναν Οιδίποδα Τύραννο σε δύο γλώσσες, στα ρωσικά και στα ελληνικά, καθώς το έργο θα παιχτεί από τους Ρώσους ηθοποιούς, αλλά ο χορός θα μιλάει ελληνικά. 
Με δεδομένο το γεγονός ότι οι Ρώσοι κάνουν ψυχολογικό θέατρο, είναι προφανές ότι λειτουργούν σε επίπεδο πλοκής κυρίως και αυτό τους ενδιαφέρει περισσότερο. Η ελληνική πλευρά, το Εθνικό Θέατρο, κομίζει στην παράσταση τον χορό, που δεν είναι στις άμεσες προθέσεις των Ρώσων, αλλά είναι κάτι που μπορεί να το κάνει καλά ο Θοδωρής Αμπατζής, ως μουσικός και ως σκηνοθέτης ταυτόχρονα. 
Ο διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός θεωρεί πως ο Ρίμας Τούμινας είναι ένα λαμπρό δείγμα σύγχρονης σκηνοθεσίας, μιας, δηλ., «σύγχρονης ρωσικής σχολής», με την έννοια ότι δεν αναφερόμαστε, βέβαια, στο σύστημα Στανισλάφσκι που μπορεί να μάθει κανείς εξ Αμερικής αλλά σε ένα σύνολο από ρεύματα (BHMAgazino 17-7-2016). 
Ο Λιβαθινός αναφέρεται στον Στανισλάφσκι και πρέπει εδώ να σημειώσουμε ότι η ιστορία του Θεάτρου Βαχτάνγκοφ ξεκινάει όταν μια ομάδα φοιτητών που ίδρυσε στη Μόσχα θεατρική λέσχη έχοντας συνοδοιπόρο τον 30χρονο τότε σκηνοθέτη του Θεάτρου Τέχνης, τον Ευγένιο Βαχτάνγκοφ. Εναν από τους καλύτερους δασκάλους της σχολής Στανισλάφσκι. 
Επίσης, το κοινό Λιβαθινού και Τούμινας είναι ότι αποφοίτησαν και οι δύο από το ρωσικό Ινστιτούτο Θεάτρου Τέχνης. Γι’ αυτό ο Λιβαθινός έχει πολύ καλή γνώση του ρωσικού θεάτρου κι αυτός είναι, προφανώς, ο λόγος για την πρόταση συνεργασίας πάνω σε αυτή την παραγωγή. 
Με βάση τα παραπάνω παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον η συνέντευξη του Στάθη Λιβαθινού στον ιερέα και σκηνοθέτη π. Πέτρο Μινώπετρο, που θα μεταδοθεί σε επανάληψη από το Ραδιόφωνο της Εκκλησίας 89,5 σήμερα Κυριακή 17 Ιουλίου 2016, στις 8 το βράδυ. 
Συζητούνται τα θέματα: α) «Το Ρωσικό θέατρο – Στανισλάφσκι, Βαχτάνγκοφ, Μέγιερχολντ, Φομένκο, Λιουμπίμοφ», β) «Η ρωσική λογοτεχνία – Γκόγκολ, Ντοστογιέφσκι, Τσέχωφ, Σολτζενίτσιν» και γ) «Το Ρωσικό θέατρο, κιβωτός και κατακόμβη της χριστιανικής πνευματικότητος και της Ρωσικής πολιτιστικής ταυτότητος του προσώπου και ζώνη μαρτυρίας και αντίστασης ενάντια στο σοβιετικό ολοκληρωτισμό».

Σάββατο 16 Ιουλίου 2016

"ΤΟ ΛΙΜΑΝΙ" ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΣΕ ΜΙΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΙΚΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ


Μία αριστουργηματική ερμηνεία του τραγουδιού του Μάνου Χατζιδάκι "Το λιμάνι" σε στίχους Λουκά Στρογγυλού. 
Η Σοφία Αβραμίδου στο τραγούδι και ο Σάκης Κοντονικόλας στο πιάνο. 
Σε καιρούς χαλεπούς, η προσέγγιση αυτή του τραγουδιού από τους δύο νέους και σπουδαίους καλλιτέχνες τα έχει όλα: ευαισθησία, νοσταλγία, μουσικότητα, λυρισμό, ποίηση!
Είναι ιδανικοί στο να ζωντανεύουν ξεχασμένα - εν πολλοίς - τραγούδια ή και χιλιοακουσμένα, επίσης, μ' ένα τρόπο μαγικό, που τα καθιστά ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΑ! 
Τους ευχαριστώ!
Π.Α.Α.

ΣΤΗ ΡΑΦΗΝΑ ΜΕ ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΤΟΥ ΜΑΝΟΥ ΧΑΤΖΙΔΑΚΙ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΣΥΝΘΕΤΩΝ (ΦΩΤΟ)


Χθες βράδυ, Παρασκευή 15 Ιουλίου 2016, στον ειδυλλιακό χώρο του Δημοτικού Πάρκου Αναψυχής στο Κολυμβητήριο Ραφήνας, πραγματοποιήθηκε μεγάλη συναυλία, με τον γενικό τίτλο: «Ο Μάνος Χατζιδάκις συναντά τον Νίκο Γκάτσο». 
Στο πρώτο μέρος τραγούδησαν η  Δάφνη Πανουργιά και η Ναταλία Κάντζια, με τη συνοδεία των μουσικών, Στέλιου Ταχιάτη στο τσέλο και Πλάτωνα Ανδριτσάκη στην κιθάρα. 
Το μέρος αυτό περιλάμβανε κυρίως τραγούδια του Μάνου Χατζιδάκι σε στίχους Νίκου Γκάτσου - ανάμεσά τους και ο περίφημος κύκλος τραγουδιών "Ματωμένος Γάμος". 
Η γνωστή ηθοποιός Κατερίνα Διδασκάλου διάβασε αποσπάσματα από την "Αμοργό" του Ν. Γκάτσου. 
Στο δεύτερο μέρος ο Βασίλης Λέκκας, με την συνοδεία του Γιώργου Δούση στο πιάνο, ερμήνευσε τραγούδια ελλήνων συνθετών. 

Από την πρόβα - Βασίλης Λέκκας και Δάφνη Πανουργιά 
Από την πρόβα - Κατερίνα Διδασκάλου και Δάφνη Πανουργιά

Related Posts with Thumbnails